วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสู่ชุมชน

การศึกษาลักษณะทางกายภาพ-เคมี และจุลินทรีย์จากน้ำหมักมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก

2025-06-06T11:54:04+07:00

การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาน้ำหมักจากมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก เพื่อนำใปใช้ประโยชน์เป็นอาหารเสริมทางด้านปศุสัตว์ โดยวางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (Completely randomized design: CRD) แบ่งออกเป็น 5 กลุ่มการทดลองๆ ละ 2 ซ้ำ ได้แก่ น้ำหมักมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก วันที่ 0 วัน (กลุ่มการทดลองที่ 1) น้ำหมักมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก วันที่ 7 วัน (กลุ่มการทดลองที่ 2) น้ำหมักมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก วันที่ 14 วัน (กลุ่มการทดลองที่ 3) น้ำหมักมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก วันที่ 21 วัน (กลุ่มการทดลองที่ 4) และ น้ำหมักมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุก วันที่ 28 วัน (กลุ่มการทดลองที่ 5) พบว่า ปริมาณกรดแลคติค, ความเป็นกรด-ด่าง, ปริมาณเบต้า-แคโรทีน และค่าสีของแต่ละกลุ่มการทดลองมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) โดยน้ำหมักจากมะม่วงน้ำดอกไม้สีทองสุกที่ระยะเวลาการหมักที่ 7-28 วัน มีปริมาณกรดแลคติก จุลินทรีย์ทั้งหมด และแลคติกแอซิดแบคทีเรียเพิ่มขึ้น ส่วนปริมาณเบต้า-แคโรทีน และ Bacillus spp. มีปริมาณสูงที่สุดในวันที่ 7 และลดปริมาณลงตามอายุการหมัก

สภาพปัญหา ความต้องการจำเป็น และองค์ประกอบสำหรับการพัฒนาระบบเกษตรอัจฉริยะเพื่อการเลี้ยงปลานิลแบบแม่นยำในพื้นที่ชายฝั่งทะเล

2025-06-06T15:19:27+07:00

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหา และความต้องการจำเป็นสำหรับการพัฒนาระบบเกษตรอัจฉริยะเพื่อการเลี้ยงปลานิลแบบแม่นยำในพื้นที่ชายฝั่งทะเล 2) เพื่อประเมินองค์ประกอบที่เหมาะสมสำหรับการพัฒนาระบบเกษตรอัจฉริยะเพื่อการเลี้ยงปลานิลแบบแม่นยำในพื้นที่ชายฝั่งทะเล กลุ่มผู้ให้ข้อมูล คือ เกษตรกรที่มีอาชีพเลี้ยงปลานิลในพื้นที่ชายฝั่งทะเลจังหวัดนครศรีธรรมราช จำนวน 5 คน และผู้เชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยีเกษตรอัจฉริยะและเกษตรแบบแม่นยำ จำนวน 5 คน โดยใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามสภาพปัญหา และความต้องการจำเป็นในการพัฒนาระบบเกษตรอัจฉริยะเพื่อการเลี้ยงปลานิลแบบแม่นยำในพื้นที่ชายฝั่งทะเล และแบบประเมินองค์ประกอบที่เหมาะสมสำหรับการพัฒนาระบบการเกษตรอัจฉริยะ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่าดัชนีความต้องการจำเป็น ผลการวิจัยพบว่า 1) เกษตรกรผู้ที่มีอาชีพเลี้ยงปลานิลในพื้นที่ชายฝั่งทะเล ส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุระหว่าง 50-59 ปี มีการศึกษาในระดับประถมศึกษา มีประสบการณ์ในการเลี้ยงปลา 15 ปีขึ้นไป สั่งซื้อลูกพันธุ์ปลานิลสายพันธุ์จิตรลดา 4 จากฟาร์มเอกชน เลี้ยงปลา ในบ่อดินขนาด 1-3 ไร่ ลึก 2 เมตร จำนวน 1-2 บ่อ เลี้ยงปลานิลเพื่อจำหน่ายให้กับพ่อค้าคนกลาง ปีละ 2 ครั้ง และความต้องการจำเป็นของกลุ่มเกษตรกรผู้ที่มีอาชีพเลี้ยงปลานิล ในพื้นที่ชายฝั่งทะเล คือ ด้านการเก็บข้อมูล (PNI modified = 0.454) ด้านโรคและการป้องกัน (PNI _modified = 0.414) และด้านเทคโนโลยีที่ใช้ในการเลี้ยงปลา (PNI _modified = 0.380) เนื่องจากการจัดเก็บข้อมูลยังไม่ครอบคลุมสำหรับการวางแผนและติดตามผล โดยเฉพาะข้อมูลคุณภาพน้ำที่ส่งผลโดยตรงต่อผลผลิต 2) ผลการประเมินองค์ประกอบที่เหมาะสมของระบบการเกษตรอัจฉริยะจากผู้เชี่ยวชาญ ตามแนวคิดของกัสกีย์ พบว่า องค์ประกอบที่เหมาะสมในทุกด้านอยู่ในระดับมากที่สุด คือ ด้านความเป็นประโยชน์ 4.80±0.29 ด้านความสอดคล้อง 4.80±0.27 ด้านความเป็นไปได้ 4.73±0.37 และด้านความเหมาะสม 4.67±0.48 สรุปได้ว่าองค์ประกอบที่ประเมินมีความเหมาะสมสำหรับ การพัฒนาระบบเกษตรอัจฉริยะเพื่อการเลี้ยงปลานิลแบบแม่นยำในพื้นที่ชายฝั่งทะเลให้มีประสิทธิภาพต่อไป

ผลของการพัฒนารูปแบบการให้ความรู้โดยใช้หลัก KAP model แก่ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวช โรงพยาบาลส่องดาว อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร

2025-06-02T13:39:26+07:00

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed methods) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบระดับความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติในการดูแลผู้ป่วยจิตเวชของคนผู้ดูแลในครอบครัว และศึกษาผลของการพัฒนารูปแบบการให้ความรู้โดยใช้หลัก KAP model แก่ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวช โรงพยาบาลส่องดาว อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร ภายใต้แนวคิดกระบวนการคุณภาพอย่างต่อเนื่อง PDCA กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วย ผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวช จำนวน 15 คน คัดเลือกโดยใช้วิธี การเลือกแบบเจาะจง (Purposive sampling) และผู้พัฒนาระบบ 6 คน ในพื้นที่โรงพยาบาลส่องดาว อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติ Paired t-test
ผลการศึกษาพบว่า หลังเข้าร่วมโปรแกรมระดับความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติของผู้ดูแลดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) โดย ระดับความรู้เพิ่มขึ้นจากระดับปานกลางไปสู่ระดับสูง ค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นจาก 11.53 เป็น 17.80 (t = -22.07, p < 0.001) ระดับทัศนคติเปลี่ยนแปลงไปในเชิงบวก ค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นจาก 2.85 เป็น 4.37 (t = -59.18, p < 0.001) ระดับการปฏิบัติในการดูแลดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ ค่าเฉลี่ยเพิ่มขึ้นจาก 3.00 เป็น 4.59 (t = -67.13, p < 0.001) ผู้ดูแลมีความมั่นใจมากขึ้นในการดูแลผู้ป่วยสามารถให้กำลังใจ ช่วยเหลือทางสังคม และติดตามอาการของผู้ป่วยได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น นอกจากนี้ ทัศนคติที่เป็นอคติต่อผู้ป่วยลดลง ผู้ดูแลมีมุมมองเชิงบวกมากขึ้นและสามารถส่งเสริมการอยู่ร่วมกันของผู้ป่วยในชุมชนได้ดีขึ้น การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า KAP Model เป็นแนวทางที่มีประสิทธิภาพในการพัฒนาผู้ดูแลผู้ป่วยจิตเวช โดยช่วยเพิ่มความรู้ ลดอคติ และปรับปรุงการปฏิบัติการดูแลในทางที่ดีขึ้น อย่างไรก็ตาม ควรมีการติดตามผลในระยะยาว เพื่อประเมินว่าผลลัพธ์ที่ได้สามารถคงอยู่ได้หรือไม่ รวมถึงการ พัฒนาแหล่งเรียนรู้เพิ่มเติมหรือเครือข่ายชุมชน เพื่อให้การดูแลผู้ป่วยจิตเวชมีความยั่งยืนมากขึ้น

การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพประชาชนกลุ่มเสี่ยงเบาหวานของหน่วยบริการปฐมภูมิภายใต้การขับเคลื่อนของระบบสุขภาพอำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม

2025-06-11T15:15:46+07:00

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพัฒนา (Research and development: R&D) โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพประชาชนกลุ่มเสี่ยงเบาหวานของหน่วยบริการปฐมภูมิ ภายใต้การขับเคลื่อนของระบบสุขภาพอำเภอปลาปาก จังหวัดนครพนม โดยใช้แนวคิดกระบวนการวางแผนแบบมีส่วนร่วม AIC (Appreciation – Influence – Control) เป็นกรอบในการดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ผู้นำชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุข และประชาชนกลุ่มเสี่ยง รวมทั้งสิ้น 38 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม และการสังเกตแบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิเคราะห์อุปนัย (Analytic induction) และสถิติเชิงพรรณนา
ผลการศึกษา พบว่า ผู้เข้าร่วมกิจกรรมเป็นเพศหญิง ร้อยละ 63.16 และเพศชายร้อยละ 36.84 ช่วงอายุของผู้เข้าร่วมอยู่ระหว่าง 25–64 ปี โดยมีอายุเฉลี่ยเท่ากับ 45.66 ปี และมีส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานเท่ากับ 11.34 ปี ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องเห็นความจำเป็นในการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมสุขภาพที่สอดคล้องกับบริบทชุมชน โดยเสนอให้มีการส่งเสริมกิจกรรม เช่น การออกกำลังกาย การใช้สื่อความรู้ การสนับสนุนอุปกรณ์ตรวจสุขภาพ และการมีส่วนร่วมของชุมชนในกระบวนการวางแผนและติดตามผล รูปแบบที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 3 องค์ประกอบ ได้แก่ 1) การรับรู้คุณค่า (Appreciation) เพื่อสร้างความตระหนักและระดมทุนทางสังคม 2) การมีอิทธิพลร่วมกัน (Influence) เพื่อวางแผนและออกแบบกิจกรรมอย่างมีส่วนร่วม และ 3) การควบคุมร่วมกัน (Control) เพื่อดำเนินกิจกรรมและประเมินผลร่วมกัน ซึ่งส่งผลให้ประชาชนมีพฤติกรรมสุขภาพดีขึ้น และเกิดกลไกการขับเคลื่อนสุขภาพในระดับชุมชนอย่างยั่งยืน การพัฒนารูปแบบดังกล่าวช่วยส่งเสริมให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงเกิดพฤติกรรมสุขภาพที่ดีขึ้น และก่อให้เกิดกลไกขับเคลื่อนสุขภาพในระดับชุมชนที่ยั่งยืน ควรมีการสนับสนุนกลไกการมีส่วนร่วมของชุมชนและภาคีเครือข่ายในทุกระดับ เพื่อให้เกิดระบบสุขภาพปฐมภูมิที่มีประสิทธิภาพ