ประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยทีมหมอครอบครัว ต่อผลลัพธ์ทางสุขภาพ ในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง
DOI:
https://doi.org/10.57260/stc.2025.989คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ , พฤติกรรมสุขภาพ , ทีมหมอครอบครัว , โรคหลอดเลือดสมองบทคัดย่อ
การวิจัยแบบกึ่งทดลอง แบบสองกลุ่มวัดผลก่อนและหลังการทดลอง มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพ โดยทีมหมอครอบครัวต่อผลลัพธ์ทางสุขภาพในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่ควบคุมระดับความดันไม่ได้ ใช้การเลือกแบบเจาะจง เข้ากลุ่มทดลอง 60 คน เข้าร่วมโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยทีมหมอครอบครัวจำนวน 4 ครั้ง และกลุ่มควบคุม 60 คน ได้รับการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพด้วยวิธีปกติ เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย โปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยทีมหมอครอบครัว แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง แบบประเมินระดับความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง และแบบบันทึกข้อมูลทั่วไป การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติ Independent t-test และ Dependent t-test
ผลการศึกษา พบว่า ภายหลังเข้าร่วมโปรแกรมของกลุ่มทดลองความรอบรู้ด้านสุขภาพสูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและดีกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (P-value = 0.001) พฤติกรรมสุขภาพสูงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและดีกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (P-value = 0.001) ระดับความดันโลหิตซิสโตลิกดีกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและดีกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (P-value = 0.004) และความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองดีกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมและดีกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 (P-value = 0.024 ) สรุปผลการศึกษาแสดงว่าโปรแกรมการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยทีมหมอครอบครัวมีผลในการลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง การพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ ด้วยการให้ความรู้ที่เหมาะสม การติดตามและการประเมินผลอย่างต่อเนื่องโดยทีมหมอครอบครัว และการสนับสนุนจากครอบครัวมีบทบาทสำคัญในการเสริมสร้างสุขภาพที่ดีและลดความเสี่ยงของโรคในระยะยาว
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการ. (2566). แบบสอบถามความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง. https://hia.anamai.moph.go.th/th/hl-form
จุรีพร คงประเสริฐ, สุมนี วัชรสินธุ์ และ ณัฐธิวรรณ พันธ์มุง. (2558). การประเมินโอกาสเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
จุลลดา เหมโส. (2567). ความรอบรู้ด้านสุขภาพที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วย ความดันโลหิตสูงที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ อําเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารอนามัย สิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน, 9(1), 114-152. https://he03.tci-thaijo.org/index.php/ech/article/view/2031
ฉัตรชัย สมานมิตร, อุไรรัชต์ บุญแท้ และ นงณภัทร รุ่งเนย. (2563). รูปแบบการพัฒนาความฉลาดทางสุขภาพในการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยกลุ่มเสี่ยงสูงในหน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดเพชรบุรี. วารสารแพทย์เขต 4-5, 39(3), 344-363. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/reg45/article/view/246184
ชินตา เตชะวิจิตรจารุ. (2561). ความรอบรู้ทางสุขภาพ : กุญแจสำคัญสู่พฤติกรรมสุขภาพและผลลัพธ์สุขภาพ ที่ดี. Journal of The Royal Thai Army Nurses, 19(1), 1-11. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JRTAN/article/view/130366
นธรรศ น้อยทัน. (2567). ความรอบรู้ด้านสุขภาพที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมสุขภาพของกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบลน้ำอ่าง อําเภอตรอน จังหวัดอุตรดิตถ์.วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น, 5(3), 52-64. https://he03.tci-thaijo.org/index.php/scintc/article/view/3321
ปวิตรา ทองมา. (2563). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและผลลัพธ์ทางสุขภาพในผู้ป่วยความดันโลหิตสูง. วารสารพยาบาลสภากาชาดไทย, 13(1), 50-62. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/trcnj/article/view/243809
แพรพรรณ ภูริบัญชา, บุญทนกร พรมภักดี และ สุปรียา จรทะผา. (2560). การประเมินความต้องการจำเป็น เพื่อพัฒนาบริการประเมินโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ในกลุ่มผู้ป่วยโรคเบาหวาน และโรคความดันโลหิตสูง. วารสารควบคุมโรค, 43(3), 244-254. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/DCJ/article/view/150179
มหาวิทยาลัยมหิดล. (2567). Thai CV risk score: Mahidol University. https://www.rama.mahidol.ac.th/cardio_vascular_risk/thai_cv_risk_score/
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2567). ความชุกของโรคความดันโลหิตสูง.https://hdc.moph.go.th/center
เรียมใจ พลเวียง และ มิ่งขวัญ ภูหงส์ทอง. (2565). การพัฒนารูปแบบการควบคุมระดับความดันโลหิตในผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน อำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 31(Supplement 1), 26-35. https://thaidj.org/index.php/JHS/article/view/12391
เรืองศิริ เจริญพงษ์. (2567). การพัฒนาแนวทางการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองในผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่ควบคุมระดับความดันโลหิตไม่ได้ในคลินิกหมอครอบครัวท่าวังหิน โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์อุบลราชธานี. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษาการแพทย์และสุขภาพ, 9(3), 277-290. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/hej/article/view/277465
สมจิตต์ สินธุชัย, นุสรา นามเดช, ประไพ กิตติบุญถวัลย์, สุดา เดชพิทักษ์ศิริกุล, จีราภรณ์ ชื่นฉ่ำ, กันยารัตน์ อุบล วรรณ และ ปัฐยาวัชร ปรากฏผล. (2564). คู่มือการพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพของผู้สูงอายุโรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง สำหรับบุคลากรสุขภาพ. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5385
สุจินดา คงเนียม. (2567). ประสิทธิผลของโปรแกรมพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่เสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดอำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง. (วิทยานิพนธ์หลักสูตรปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุขโขทัยธรรมธิราช).
อรอุมา พลซา และ อมรศักดิ์ โพธิ์อ่ำ. (2567). ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมสุขภาพของประชาชนกลุ่มเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง ในเขตพื้นที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบลหนองกะท้าว อําเภอนครไทย จังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี นอร์ทเทริ์น, 5(2), 196-207. https://he03.tci-thaijo.org/index.php/scintc/article/view/2782
อลิสรา อยู่เลิศลบ. (2566). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคหลอดเลือดสมองของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงที่อายุน้อยกว่า 60 ปี ในพื้นที่จังหวัดตาก. (วิทยานิพนธ์สาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยนเรศวร).
อัจฉราวดี ศรียะศักดิ์, อติญาณ์ ศรเกษตริน, จินตนา ทองเพชร, วารุณี เกตุอินทร์, ณัฐพร อุทัยธรรม, สุปราณี หมู่คุ่ย และ ทิพวัลย์ มีทรัพย์. (2564). การพัฒนาความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อจัดการสุขภาพผู้สูงอายุที่มีภาวะเบาหวานและความดันโลหิตสูงในบริบทคลินิกหมอครอบครัว: กรณีศึกษาในจังหวัดเพชรบุรี.วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 15(2), 155-173. https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/5371
World Health Organization. (2023). Hypertension: Key facts. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hypertension
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสู่ชุมชน
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ใน “วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสู่ชุมชน” ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสู่ชุมชน มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจาก วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสู่ชุมชน มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่
2. เนื้อหาบทความที่ปรากฏในวารสารเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรง ซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
