สถานภาพและแนวทางการพัฒนาความเข้มแข็งวิสาหกิจชุมชนเพื่อการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก: กรณีศึกษากลุ่มวิสาหกิจชุมชนตำบลหนองโรง อำเภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานภาพและสภาพแวดล้อมการดำเนินงานของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน สภาพปัญหา ข้อเสนอแนะ และแนวทางการพัฒนาการดำเนินงานกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก เทคนิคการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม การสำรวจ การสนทนากลุ่ม และการอภิปรายกลุ่ม ในการเก็บรวบรวมข้อมูลเชิงคุณภาพจากผู้นำหรือตัวแทนวิสาหกิจชุมชน จำนวน 18 คน โดยการสุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง และทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัย พบว่า ลักษณะการจัดตั้งกลุ่มวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่ตำบลหนองโรงมี 3 รูปแบบ คือ 1) มีการรวมกลุ่มเดิมอยู่แล้ว หรือเป็นการรวมกลุ่มจากการประกอบอาชีพภายในครอบครัว 2) การรวมกลุ่มจากนโยบายการสนับจากภาครัฐ และ 3) การรวมกลุ่มจากผู้นำที่ต้องการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นในชุมชน ส่วนปัญหาที่พบในการพัฒนาความเข้มแข็งในการดำเนินงานของกลุ่มวิสาหกิจชุมชน ประกอบด้วย การขาดการวางแผนการดำเนินงานที่ชัดเจนและบริหารจัดการกลุ่มที่เป็นระบบ การขาดทักษะในการผลิตและการพัฒนาการรับรองผลิตภัณฑ์ตามมาตรฐาน การขาดทักษะการบริหารจัดการทางด้านการตลาด และการขาดการจัดทำบัญชีอย่างเป็นระบบ แนวทางการพัฒนาการดำเนินงานวิสาหกิจชุมชน ประกอบด้วย 4 แนวทาง คือ 1) สมาชิกควรมีส่วนร่วมในการบริหารจัดการกลุ่มร่วมกัน 2) การพัฒนาสินค้าให้มีเอกลักษณ์ท้องถิ่น 3) การใช้แนวทางตลาดนำการผลิตในการดำเนินงานกลุ่ม และ 4) การพัฒนาระบบบัญชีและการเงินให้ถูกต้อง สำหรับข้อเสนอแนะที่ได้จากการวิจัยครั้งนี้คือ 1) ภาครัฐควรมีนโยบายการดำเนินงานกลุ่มวิสาหกิจอย่างเป็นรูปธรรม และมีการติดตามการดำเนินกิจการของกลุ่มอย่างต่อเนื่อง 2) ภาครัฐควรทำการประเมินสถานภาพของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนทุกปี และช่วยเหลือปรับปรุงการดำเนินงานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่ประสบปัญหา 3) เจ้าหน้าที่ควรดำเนินการส่งเสริมกลุ่มวิสาหกิจชุมชนผ่านผู้นำกลุ่มโดยการสร้างเครือข่าย และ 4) เจ้าหน้าที่ควรหาวิธีการที่เหมาะสมในการสนับสนุนการใช้เทคโนโลยีให้กับสมาชิกกลุ่ม