ผลของสูตรปุ๋ยเคมีต่อการเจริญเติบโตของกัญชา (Cannabis sativa L.) ที่ปลูกนอกโรงเรือน
คำสำคัญ:
กัญชา, การจัดการธาตุอาหารพืช, ปุ๋ยเคมีบทคัดย่อ
การจัดการธาตุอาหารพืชเป็นปัจจัยหลักที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโตและสร้างผลผลิตของพืช โดยเฉพาะพืชกัญชาที่งานวิจัยด้านธาตุอาหารในประเทศไทยยังมีไม่มากนัก งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของสูตรปุ๋ยเคมีที่มีผลต่อการเจริญเติบโตของกัญชาที่ปลูกนอกโรงเรือน วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (Completely Randomized Design; CRD) จำนวน 5 ซ้ำ 4 ตำรับการทดลอง ดังนี้ 1) ปุ๋ยสูตร 15.8-11.8-19.0 2) ช่วงทำใบ ปุ๋ยสูตร 2-1-4 และช่วงทำดอก ปุ๋ยสูตร 2-4-4 3) ช่วงทำใบ ปุ๋ยสูตร 15-15-15 และช่วงทำดอก ปุ๋ยสูตร 8-24-24 4) ช่วงทำใบ ปุ๋ยสูตร 30-10-10 และช่วงทำดอก ปุ๋ยสูตร 10-20-30 ให้สารละลายปุ๋ยพร้อมกับให้น้ำทุก 3 วัน และเปลี่ยนจากช่วงทำใบเป็นช่วงทำดอกเมื่อกัญชาอายุ 6 สัปดาห์หลังย้ายปลูก ผลการศึกษาพบว่าเมื่อกัญชาอายุ 8 สัปดาห์หลังย้ายปลูก ตำรับการทดลองที่1 ใส่ปุ๋ยสูตร 15.8-11.8-19.2 และตำรับการทดลองที่ 4 ใส่ปุ๋ยสูตร 30-10-10 ช่วงทำใบ และใส่ปุ๋ยสูตร 10-20-30 ช่วงทำดอก ทำให้ความสูงต้น จำนวนใบต่อต้น ความเขียวใบ มากกว่าการใช้ปุ๋ยในตำรับการทดลองอื่น และเมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตด้านลำต้นได้แก่ ราก ลำต้นรวมกิ่ง และใบ พบว่ากัญชาที่ได้รับปุ๋ยสูตร 30-10-10 ช่วงทำใบ และใส่ปุ๋ยสูตร 10-20-30 ช่วงทำดอก มีน้ำหนักสดและน้ำหนักแห้งรวมทั้งต้นสูงสุด เท่ากับ 1.65 และ 0.46 กิโลกรัม/ต้น ตามลำดับ แสดงให้เห็นว่าการใช้ปุ๋ยสูตร 30-10-10 ช่วงทำใบ และใส่ปุ๋ยสูตร 10-20-30 ช่วงทำดอก เหมาะสมสำหรับการปลูกกัญชานอกโรงเรือนมากกว่าปุ๋ยเคมีอัตราอื่น
References
กรมวิชาการเกษตร. 2563. การจัดการธาตุอาหารและการให้ปุ๋ยทุเรียน. (ระบบอนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://www.doa.go.th/share/attachment.php?aid=2975 (3 กันยายน 2566).
กรมวิชาการเกษตร. 2564. คู่มือสำหรับเกษตรกร การผลิตพืชสกุลกัญชา (Cannabis sativa L.) เพื่อประโยชน์ทางการแพทย์และอุตสาหกรรม. (ระบบอนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://www.doa.go.th/th/?p=30917 (25 มีนาคม 2566).
กษิตดิ์เดช อ่อนศรี, กัญตนา หลอดทองหลาง, เกศินี ศรีปฐมกุล และอรพรรณ หัสรังค์. 2565. อิทธิพลของปุ๋ยไนโตรเจนโพแทสเซียม และฟอสฟอรัส ต่อการเจริญเติบโตของกัญชา. วารสารวิทยาศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ และเทคโนโลยี 1(2): 104-117.
จีราภรณ์ อินทสาร. 2557. ธาตุอาหารพืช. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https:// goo.gl/RdNOXp (3 กันยายน 2566).
ธานี ศรีวงศ์ชัย, สุตเขตต์ นาคะเสถียร, อรวรรณ คำดี, อมรรัตน์ ม้ายอง, นฤพนธ์ น้อยประสาร และวีรพงษ์ วิสูตร. 2564. คู่มือการผลิตกัญชา/กัญชงในระบบปิด. คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ. 120 หน้า.
ปุญญิศา ตระกูลยิ่งเจริญ. 2564. โพแทสเซียมกับการเจริญของพืช. วารสารดินและปุ๋ย 43(1): 10-27.
ปุญญิศา ตระกูลยิ่งเจริญ. 2566. ผลของปริมาณธาตุไนโตรเจนต่อผลผลิตและปริมาณสารพฤกษเคมีในฟ้าทะลายโจรที่ปลูกในดินทราย. วารสารผลิตกรรมการเกษตร 5(2):30-38.
พราว ศุภจริยาวัตร, ศรายุธ ระดาพงษ์, ตีญานี สาหัด, ณฐภัทร หาญกิจ, กัญชริญา ภารเขจร, ปฏิภาณ พริ้มพราย, พิเชฐ บัญญัติ, ศิริวรรณ ชัยสมบูรณ์พันธ์, ณัฐพงษ วิชัย และพรชัย สินเจริญโภไคย. 2564. การศึกษาความเป็นพิษของสารสกัดกัญชาพันธุ์ไทยต่อเซลล์เพาะเลี้ยงปกติ. วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 63(3): 478-489.
แพทย์สภา. 2562. คำแนะนำสำหรับแพทย์ การใช้กัญชาทางการแพทย์. (ระบบออนไลน์).แหล่งข้อมูล: https://tmc.or.th/pdf/fact/guideline_cannabis_101062.pdf (10 มีนาคม 2566).
ภาษิตา ทุ่นศิริ, ทวีศักดิ์ วิยะชัย, ณัฐกานต์ สีสะอาด, นันทิดา แพงศรี, อนนท์ จันทร์เกตุ และสุภาวดี แก้วระหัน. 2564. ผลของการใช้ปุ๋ยเคมีในอัตราที่แตกต่างกันต่อการเจริญเติบโตและผลผลิตของถั่วเหลืองฝักสดกลิ่นหอม พันธุ์เชียงใหม่ 84-2. หน้า 23-29 ใน: การประชุมวิชาการระดับชาติ มอบ. วิจัย ครั้งที่ 16. มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, อุบลราชธานี.
ยงยุทธ โอสถสภา. 2558. ธาตุอาหารพืช. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ. 548 หน้า.
วันเพ็ญ โลหะเจริญ, ศีลวัต พัฒโนดม, ปราณี เกียรติประทับใจ, วีรดา ธงงาม, อิทธิสุนทร นันทกิจ, โสระยา ร่วมรังษี และจุฑามาส คุ้มชัย. 2557. ผลของการขาดธาตุอาหารต่อการเจริญเติบโตและความเข้มข้นของธาตุอาหารในใบพริกหวาน. วารสารเกษตร 30(1): 39-48.
สมบุญ เตชะภิญญาวัฒน์. 2538. สรีรวิทยาของพืช. ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ. 213 หน้า.
สรเพชร มาสุด, ธนวัฒน์ ทองจีน, กรวิชญ์ สมคิด, ภาณุวิชญ์ พูลทรัพย์, ปภาวดี สุฉันทบุตร, กชพร โชติมโนธรรม, ทิพวรรณ ปรักมานนท์, ราตรี พระนคร, วรรณวิภา พินธะ, พิเชฐ บัญญัติ, และศิริวรรณ ชัยสมบูรณ์พันธ์. 2564. ปริมาณสารแคนนาบินอยด์ในระยะการเจริญเติบโตที่แตกต่างกันของใบกัญชาพันธุ์ไทย. วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ 63(3): 524-540.
สังคม เตชะวงค์เสถียร. 2558. การเจริญเติบโตและพัฒนาการของพืช. เอกสารวิชาการ. สาขาพืชสวน ภาควิชาพืชศาสตร์และทรัพยากรการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น. 60 หน้า.
สิริญา มิตรศรัทธา. 2562. จากใบสดสู่น้ำกัญชาหรือ Cannabis Juice ที่กำลังเป็นเทรนด์ใหม่สำหรับคนรักสุขภาพ. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://www.cannhealth.org/content/6700/cannhealth (6 มีนาคม 2566).
หนึ่ง เตียอำรุง, นันทกร บุญเกิด และพรรณลดา ติตตะบุตร. 2564. การผลิตและการใช้ประโยชน์จากกัญชา. เอกสารวิชาการ.มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี, นครราชสีมา. 60 หน้า.
อิทธิสุนทร นันทกิจ. 2558. จะเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตพืชแบบไม่ใช้ดินทางการค้าได้อย่างไร. วารสารดินและปุ๋ย 37(1-4): 40-48.
A.O.A.C. 1990. Official Method of Analysis of AOAC International. 15th ed., A.O.A.C. International, Arlington, Virginia, U.S.A. 770 p.
Altland, J.E., C.H. Gilliam, G.J. Keever, J.H. Edwards, J.L. Sibley and D.C. Fare. 2003. Rapid determination of nitrogen status in pansy. HortScience 38: 537-541.
Anderson, S.L.I, B. Pearson, R. Kjelgren and Z. Brym. 2021. Response of essential oil hemp (Cannabis sativa L.) growth, biomass, and cannabinoid profiles to varying fertigation rates. Plos One (16)7: 1-16.
Avia, S. and N. Bernstein. 2020. Response of medical cannabis (Cannabis sativa L.) to nitrogen supply under long photoperiod. Frontiers in Plant Science 11:1-15.
Bremner, J.M. and M.A. Tabatabai, 1972. Use of an ammonia electrode for determination of ammonia in Kjeldahl analysis of soil. Communication Soil Science and Plant Analysis 3(2): 159-165.
Evans, J.R. 1989. Photosynthesis and nitrogen relationships in leaves of C3 plants. Oecologia 78(1): 9-19.
Gahoonia, T.S. and N.E. Nielsen. 2003. Phosphorus (P) uptake and growth of a root hairless barley mutant (bald root barley, brb) and wild type in low- and high-P soils. Plant Cell and Environment 26: 1759-1766.
Jifon, J.L., J.P. Syvertsen and E. Whaley. 2005. Growth environment and leaf anatomy affect nondestructive estimates of chlorophyll and nitrogen in Citrus sp. leaves. American Society for Horticultural Science 130: 152-158.
Lewys, B., M. Jones and Y. Zheng. 2021. Optimization of nitrogen, phosphorus, and potassium for soilless production of Cannabis sativa in the flowering stage using response surface analysis. Frontiers in Plant Science 12: 1-10.
Panayiota, P., I. Kakabouki and I. Travlos. 2018. Effect of nitrogen fertilization on growth and yield of industrial hemp (Cannabis sativa L.). Notulae Botanicae Hortri Agrobotanici Cluj-Napoca 46(1): 197-201.
Yang, Y., W. Zha, K. Tang, G. Deng, G. Du and F. Liu. 2021. Effect of nitrogen supply on growth and nitrogen utilization in Hemp (Cannabis sativa L.). (Online): Available Source: https://www.mdpi.com/2073-4395/11/11/2310 (April 3, 2023).
