ผลของอุณหภูมิ ความชื้นสัมพัทธ์ และเอทิฟอน ต่อการแตกของอับเรณูมะพร้าวน้ำหอม และความเข้มข้นของอาหารต่อการงอกของละอองเรณู

ผู้แต่ง

  • สมปรารถนา หนักแดง ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
  • ธีร์ หะวานนท์ ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
  • กฤษณา กฤษณพุกต์ ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
  • เกียรติสุดา เหลืองวิลัย ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

คำสำคัญ:

เกสรเพศผู้, การถ่ายละอองเรณู, เอธิฟอน

บทคัดย่อ

มะพร้าวน้ำหอมมีผลผลิตเก็บเกี่ยวได้น้อยช่วงระหว่างเดือนมีนาคม ถึง เดือนพฤษภาคม ซึ่งอาจเกิดจากในช่วงฤดูฝน อับเรณูไม่แตก จึงไม่มีการปล่อยละอองเรณูออกมา ดอกเพศเมียจึงไม่ได้รับการผสม และทำให้ไม่ได้ผลผลิตในอีก 7 เดือนต่อมา ซึ่งตรงกับช่วงที่ผลผลิตมะพร้าวน้อย มีรายงานว่า ความชื้น อุณหภูมิ และเอทิลีน ส่งผลต่อการแตกของอับเรณู แต่ยังไม่มีรายงานในมะพร้าวน้ำหอม ดังนั้นการทดลองนี้จึงศึกษาอิทธิพลของอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ที่ส่งผลต่อการแตกของอับเรณูมะพร้าวน้ำหอมในสภาพห้องปฏิบัติการ และการเร่งการแตกของอับเรณูด้วยเอทิฟอน จากการศึกษาพบว่า ที่อุณหภูมิ 40 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 60±10 เปอร์เซ็นต์ อับเรณูสามารถแตกได้ตั้งแต่ชั่วโมงแรกหลังเริ่มทดลอง และแตกได้ถึง 80 เปอร์เซ็นต์ ในชั่วโมงที่ 11 ส่วนสภาพอุณหภูมิ 20 องศาเซลเซียส ความชื้นสัมพัทธ์ 90±5 เปอร์เซ็นต์ อับเรณูแตกได้น้อยกว่า 10 เปอร์เซ็นต์ แม้ทดสอบนาน 24 ชั่วโมง  นอกจากนั้นสารละลายเอทิฟอนความเข้มข้น 25–75 มิลลิลิตร/ลิตร กระตุ้นให้อับเรณูสามารถแตกได้ 50 เปอร์เซ็นต์ ในชั่วโมงที่ 14 และที่ความเข้มข้น 100 มิลลิลิตร/ลิตร ไม่ทำให้อับเรณูไม่แตกแต่กลับทำให้ร่วงไป นอกจากนั้น เมื่อทดสอบการงอกในอาหารสังเคราะห์ที่เจือจางลง 3 เท่า ซึ่งเป็นสภาพสถานการณ์จำลองการชะละลายของสารเหนียวบนยอดเกสรเพศเมียโดยน้ำฝน พบว่าการงอกของละอองเรณู เหลือน้อยกว่า 20 เปอร์เซ็นต์

เอกสารอ้างอิง

กฤษณา กฤษณพุกต์, วชิรญา อิ่มสบาย, ภาสันต์ ศารทูลทัต, ปิยะณัฎฐ์ ผกามาศ, ศุภธิดา อับดุลลาการ์ซิม, เกรียงศักดิ์ ไทยพงษ์, ราตรี บุญเรืองรอด, อุไรวรรณ นิลเพ็ชร, วันชาติ นิติพันธ์ และษราวดี ไทยพงษ์. 2555. การสำรวจข้อมูลเบื้องต้นในการผลิตและปัจจัยที่เกี่ยวข้องของ มะพร้าวอ่อนเพื่อส่งออก. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ เสนอต่อ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.). 284 หน้า.

กรมอุตุนิยมวิทยา. 2567. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://thailand.go.th/useful-information-detail/009_153?hl=th และ https://tmd-dev.azurewebsites.net/ (21 มิถุนายน 2567).

ประเสริฐ ประภานภสินธุ์. 2540. อิทธิพลของความชื้นสัมพัทธ์ในอากาศที่มีต่อการแตกอับละอองเกสรของ มะม่วงพันธุ์ต่างๆ. ปัญหาพิเศษปริญญาตรี. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ. 9 หน้า.

ภูมิ ทองเนื้อห้า, กฤษณา กฤษณพุกต์, เกรียงศักดิ์ ไทยพงษ์ และ ปิยะณัฏฐ์ ผกามาศ. 2559. อิทธิพลของอุณหภูมิต่อความมีชีวิต และความงอกของละอองเรณูในมะพร้าวน้ำหอม. วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร 44 (2) (พิเศษ): 69–72.

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร กระทรวงกระเกษตรและสหกรณ์. 2567. ระบบฐานข้อมูลและการให้บริการข้อมูลการค้าเกษตรต่างประเทศของประเทศไทย. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://impexpth.oae.go.th/export/ (18 มีนาคม 2567).

Brewbaker, J. L., and B.H. Kwack. 1963. The essential role of calcium ion in pollen germination and pollen tube growth. American Journal of Botany 50(9): 859–865.

Fahn, A. 1977. Plant Anatomy. 2nd ed. (reprinted), Pergamon Press, Oxford. 611 p.

Lau, J. Y., C.C. Pang, L. Ramsden and R.M. Saunders. 2017. Stigmatic exudate in the Annonaceae: Pollinator reward, pollen germination medium or extragynoecial compitum?. Journal of Integrative Plant Biology 59(12): 881–894.

Matsui, T., K. Omasa and T. Horie. 2000. High temperature at flowering inhibits swelling of pollen grains, a driving force for thecae dehiscence in rice (Oryza sativa L.). Plant Production Science 3(4): 430–434.

Rieu, I., M. Wolters-Arts, J. Derksen, C. Mariani and K. Weterings. 2003. Ethylene regulates the timing of anther dehiscence in tobacco. Planta 217: 131–137.

Wilson, Z. A., J. Song, B. Taylor, and C. Yang. 2011. The final split: the regulation of anther dehiscence. Journal of Experimental Botany 62(5): 1633–1649.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-10-06

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย บทความวิชาการ