การใช้เครื่องหมายดีเอ็นเอชนิด SRAP ในการจำแนกเส้นใย เห็ดสกุลนางรม และเห็ดถั่งเช่าสีทอง

ผู้แต่ง

  • เพ็ญแข รุ่งเรือง สาขาวิจัยและพัฒนาการเกษตร คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
  • อดิศักดิ์ แก้วคำ ศูนย์เทคโนโลยีชีวภาพเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน และ ศูนย์ความเป็นเลิศด้านเทคโนโลยีชีวภาพเกษตร สำนักงานปลัดกระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (AG-BIO/MHESI)
  • สนธิชัย จันทร์เปรม ภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน
  • เสริมศิริ จันทร์เปรม ภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน

คำสำคัญ:

การจำแนกเห็ด, เครื่องหมายโมเลกุล, พีซีอาร์

บทคัดย่อ

เห็ดสกุลนางรมและสกุลถั่งเช่าเป็นเห็ดที่มีประโยชน์ทางโภชนการและสรรพคุณทางยา และเป็นที่นิยมของผู้บริโภค โดยเห็ดสกุลนางรมปลูกเลี้ยงง่ายและราคาไม่แพง ส่วนเห็ดถั่งเช่าต้องเพาะเลี้ยงในสภาพปลอดเชื้อและมีราคาสูง แม้ว่าการจำแนกเห็ดทั้งสองสกุลนี้สามารถจำแนกได้ด้วยลักษณะทางสัณฐานวิทยาในระยะเกิดดอก แต่ในระยะการเจริญเป็นเส้นใยในระยะเริ่มแรกนั้นเส้นใยเห็ดทั้งสองสกุลมีความคล้ายคลึงกันทำให้ยากต่อการจำแนก การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประยุกต์ใช้เครื่องหมายดีเอ็นเอชนิด SRAP สำหรับตรวจสอบความแตกต่างของเห็ดสกุลนางรมและสกุลถั่งเช่าในระยะเส้นใย ซึ่งจะเป็นประโยชน์ในการปรับปรุงพันธุ์เห็ดเหล่านี้โดยวิธีการรวมโปรโตพลาสต์ โดยได้ศึกษาในเห็ดสกุลนางรม 2 ชนิด ได้แก่ เห็ดนางฟ้า และเห็ดนางฟ้าภูฏาน และเห็ดสกุลถั่งเช่า 1 ชนิด ได้แก่ เห็ดถั่งเช่าสีทอง โดยใช้คู่ไพรเมอร์จำนวน 100 คู่ (Me1-10/Em1-10) ผลการทดลองพบว่า มีไพรเมอร์ที่สามารถใช้แยกความแตกต่างระหว่างเห็ดนางฟ้ากับเห็ดถั่งเช่าสีทอง และระหว่างเห็ดนางฟ้าภูฏานกับเห็ดถั่งเช่าสีทอง จำนวนอย่างละ 57 คู่ไพรเมอร์ และไพรเมอร์ที่สามารถแยกความแตกต่างระหว่างเห็ดนางฟ้าและเห็ดนางฟ้าภูฏาน มีจำนวน 33 คู่ ส่วนไพรเมอร์ที่สามารถใช้ในการตรวจสอบความแตกต่างระหว่างเห็ดทั้งสามชนิดได้มีจำนวน 16 คู่

เอกสารอ้างอิง

กรมวิชาการเกษตร. 2556. ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับเห็ด. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: http://www.aopdh02.doae.go.th/ wonlop_het.pdf (15 ธันวาคม 2565).

กลุ่มงานจุลชีววิทยาประยุกต์. 2541. ข้อมูลเชื้อพันธุ์เห็ดบริการ. กองโรคพืชและจุลชีววิทยา กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด, กรุงเทพมหานคร. 21 หน้า.

เยาวภา ทองอร่าม. 2558. การศึกษาเปรียบเทียบการเพาะเลี้ยงถั่งเช่าสีทองโดยใช้หัวเชื้อเหลวและหัวเชื้อแข็งของ Cordyceps militalis บนเมล็ดธัญพืช. วารสารวิชาการโรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า 13(13): 87-99.

เรือนแก้ว ประพฤติ และปรีชา รัตนัง. 2553. การรวบรวมและจําแนกสายพันธุ์เห็ดหอมที่เพาะเป็นการค้าด้วยเครื่องหมายโมเลกุลอาร์เอพีดี. วารสารเกษตร 26(2): 137-145.

สุรินทร์ ปิยะโชคณากุล. 2552. เครื่องหมายดีเอ็นเอ: จากพื้นฐานสู่การประยุกต์. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพมหานคร. 269 หน้า.

อุราภรณ์ สอาดสุด, วิชชา สอาดสุด, ธวัช ทะพิงค์แก, ศิริพร หัสสรังสี, นภาวรรณ โฆษิตเรืองชัย, อรอนงค์ อาร์ตีโร, เพ็ญศิริ

ศรีบุรี, และสุรพันธ์ กาญจนวงศ์. 2552. การควบคุมคุณภาพและยืดอายุหลังการเก็บเกี่ยวเห็ดสกุลนางรม. ศูนย์นวัตกรรมเทคโนโลยีหลังการเก็บเกี่ยว มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 106 หน้า.

Atila, F., Y. Tüzel, B. Çakir and D. Erogul. 2018. Genetic diversity analysis of Hericium isolates by ISSR and SRAP markers. Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences 7(5): 532-536.

Chang, S.T. and P.G. Miles. 2004. Mushrooms-Cultivation, Nutritional Value, Medicinal Effect, and Environmental Impact. 2nd Edition. CRC Press. Boca Raton. 477 p.

Das, S.K., M. Masuda, A. Sakurai and M. Sakukabara. 2010. Medicinal uses of the mushroom Codyceps militaris: Current state and prospects. Fitoterapia 81(8): 961-968.

Dube, H.C. 2013. An Introduction to Fungi. 4th Revised Edition. Scientific Publishers. Jodhpur, India. 603 p.

Huang, C.Q., G.D. Liu, C.J. Bai, W.Q. Wang and J. Tang. 2014. Application of SRAP markers in the identification of Stylosanthes guianensis hybrids. Molecular Biology Reports 41: 5923–5929.

Li, G. and C.F. Quiros. 2001. Sequence-related amplified polymorphism (SRAP), a new marker system based on a simple PCR reaction: its application to mapping and gene tagging in Brassica. Theoretical and Applied Genetics 103: 455-461.

Regula, J. and M. Siwulski. 2007. Dried shitake (Lentinulla edodes) and oyster (Pleurotus ostreatus) Mushrooms as a good source of nutrient. Acta Scientiarum Polonorum Technologia Alimentaria 6(4): 135-142.

Ren, N., J. Liu, D. Yang, J. Chen, M. Luan and J. Hong. 2012. Sequence-related amplified polymorphism (SRAP) marker as a new method for identification of endophytic fungi from Taxus. World Journal of Microbiology and Biotechnology 28: 215–221.

Winkler, D. 2008. Yartsa Gunbu (Cordyceps sinensis) and the fungal commodification of Tibet’s rural economy. Economic Botany 62(3): 291-305.

Zhang, H., L. Fu, X. Wu, H. Li, H. Wei, Q. Wu and L. Wang. 2009. Identification of protoplast fusion hybrids of Ganoderma lucidum by SRAP analysis. Acta Edulis Fungi 16(04): 9-13.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-10-06

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย บทความวิชาการ