แนวทางการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของเกษตรกรผู้ปลูกพืชเศรษฐกิจหลักในพื้นที่จังหวัดนครปฐม
คำสำคัญ:
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ, การปรับตัว, เกษตรกรผู้ปลูกพืชเศรษฐกิจบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) ข้อมูลทั่วไปของเกษตรกร 2) สถานการณ์และผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อการทำเกษตร และ 3) แนวทางการปรับตัวของเกษตรกรต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ กลุ่มตัวอย่างคือ เกษตรกรผู้ปลูกพืชเศรษฐกิจหลักในเขตพื้นที่จังหวัดนครปฐม จำนวน 210 เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่ร้อยละ 58.10 เป็นเพศชาย อายุเฉลี่ย 55.18 ปี สถานการณ์และผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อการทำเกษตร พบว่า ปัญหาที่เกษตรกรได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศสูงที่สุด คือ ปัญหาการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ (ร้อยละ 70.00) รองลงมาคือ ปัญหาโรคและแมลงศัตรูพืชระบาด (ร้อยละ 60.48) และ ปัญหาน้ำท่วม (ร้อยละ 44.76) ตามลำดับ โดยแนวทางการปรับตัวของเกษตรกรประกอบด้วย 4 แนวทาง คือ 1) การปรับเปลี่ยนปฏิทินในการวางแผนเพาะปลูก (ร้อยละ 53.33) 2) การปรับรูปแบบการทำเกษตรเป็นแบบเกษตรยั่งยืน (ร้อยละ 33.81) 3) การหาแหล่งน้ำสำรองเพื่อเก็บกักน้ำใช้ในช่วงภัยแล้ง (ร้อยละ 29.05) และ 4) การปรับเปลี่ยนพืชที่ปลูก (ร้อยละ 12.38)
References
กรมส่งเสริมการเกษตร. 2557. โรค-แมลงศัตรูข้าว และการป้องกันกำจัด (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://shorturl.asia/qGi0g, 10 สิงหาคม 2565.
จารุวรรณ ชื่นมาธูรไพจิตร, ชเนษฎ์ ม้าลําพอง, ชัยสิทธิ์ ทองจู, คัทลียา ฉัตร์เที่ยง และ จุฑามาศ ร่มแก้ว. 2564. ผลของอุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์ที่มีต่อการติดเมล็ดผลผลิต และองค์ประกอบผลผลิตของข้าว. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ 9(1): 1-13.
ปวีณรัตน์ สิงสิน, รุจ ศิริสัญลักษณ์, บุศรา ลิ้มนิรันดร์กุล และ แสงทิวา สุริยงค์. 2562. การปรับตัวของผู้ปลูกข้าวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในอำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. วารสารเกษตร 35(1): 125-136.
ปิยะธิดา ราตรี. 2561. การรับรู้ผลกระทบและการปรับตัวของเกษตรกรจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อคุณภาพผลผลิตลำไยในอำเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ปริญญาเศรษฐศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยแม่โจ้, เชียงใหม่. 71 หน้า.
พรพรรณ สุทธิแย้ม. 2559. รายงานโครงการวิจัย เรื่อง การศึกษาผลกระทบที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศต่อการผลิตพืชไร่และพืชทดแทนพลังงาน (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://www.doa.go.th/research/attachment.php?aid=2888, 5 กุมภาพันธ์ 2566.
ศุภกร ชินวรรโณ, วิจิตรบุษบา มารมย์, ณัชวิชญ์ ติกุล, วนารัตน์ กรอิสรานุกูล, พงษ์ศักดิ์ สุทธินนท์, โพยม สราภิรมย์, พนมศักดิ์ พรหมบุรมย์, กรรณิการ์ ธรรมพานิชวงศ์. 2559. โครงการการจัดทํารายงานสังเคราะห์และประมวลสถานภาพองค์ความรู้ด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของไทย ครั้งที่ 2 (ด้านความเสี่ยงและการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ). สนับสนุนโดยสํานักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
ศูนย์ติดตามและแก้ไขปัญหาภัยพิบัติด้านการเกษตร จังหวัดนครปฐม. 2565. แผนป้องกันและบรรเทา
สาธารณภัยด้านการเกษตรในช่วงฤดูฝน จังหวัดนครปฐม (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://shorturl.asia/WVzKc, 10 สิงหาคม 2565.
ศูนย์บริการวิชาการแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. 2554. รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการศึกษาด้านผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในอนาคตและการปรับตัวของภาคส่วนที่สำคัญ. เสนอต่อ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม, กรุงเทพฯ. 150 หน้า.
สํานักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. ม.ป.ป. แผนการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งชาติ (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://climate.onep.go.th/wp-content/uploads/2021/06/National_Adaptation_Plan_01062021.pdf, 20 ตุลาคม 2563.
สำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดนครปฐม. 2563. แผนพัฒนาการเกษตรและสหกรณ์จังหวัดนครปฐม (พ.ศ.2561-2565) (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://www.opsmoac.go.th/nakhonpathom-dwl-files-421591791075, 20 ตุลาคม 2563.
สำนักงานจังหวัดนครปฐม. 2561. แผนพัฒนาจังหวัดนครปฐม 4 ปี (พ.ศ.2561-2564) (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://shorturl.asia/3uHKR , 20 ตุลาคม 2563.
สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. 2558. แผนแม่บทรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ พ.ศ.2558-2593 (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://climate.onep.go.th/wp-content/uploads/2019/07/CCMP_58-93_TH.pdf, 20 ตุลาคม 2563.
สำนักงานปลัดกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. ม.ป.ป. ความรู้ในการป้องกันและปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในระยะยาว (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล: https://shorturl.asia/p3Uji, 12 กันยายน 2564.
