การประเมินสัณฐานวิทยา การทนทานต่อโรคราน้ำค้าง และปริมาณสารสำคัญของเชื้อพันธุกรรมโหระพา ที่รวบรวมโดยศูนย์วิจัยและพัฒนาพืชผักเขตร้อน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ในฤดูฝน

บทคัดย่อ

โหระพาเป็นพืชผักที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจของประเทศ ที่มีการบริโภคภายในประเทศและส่งออกต่างประเทศ มีคุณค่าทางอาหารสูง และมีสรรพคุณทางยาที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกาย การปรับปรุงพันธุ์และความหลากหลายของสายพันธุ์โหระพายังมีไม่มากนัก อีกทั้งสายพันธุ์ที่มีการเพาะปลูกอ่อนแอต่อโรคราน้ำค้างโดยเฉพาะการปลูกในฤดูฝน ดังนั้นการศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อทำการประเมินเชื้อพันธุกรรมโหระพาที่ได้รวบรวมไว้โดยศูนย์วิจัยและพัฒนาพืชผักเขตร้อน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยศึกษาลักษณะทางสัณฐานวิทยา การทนทานต่อโรคราน้ำค้างในฤดูฝน และปริมาณสารสำคัญ โดยใช้เชื้อพันธุกรรมโหระพา จำนวน 53 accessions ในการประเมินลักษณะทางสัณฐานวิทยา ได้แก่ ลักษณะใบ ความยาวใบ ความกว้างใบ ลักษณะช่อดอก สีของดอก การทนทานต่อโรคราน้ำค้าง และปริมาณสารสำคัญ ได้แก่ เบต้าแคโรทีน คลอโรฟิลล์ เอ และคลอโรฟิลล์ บี พบว่า เชื้อพันธุกรรมโหระพาส่วนใหญ่มีลักษณะรูปทรงใบเป็นแบบรูปไข่ ขอบใบแบบหยักคล้ายฟันเลื่อย และความลึกของขอบใบปานกลาง จำนวน 23 accessions ความยาวใบอยู่ในช่วง 4.1-6.8 เซนติเมตร ความกว้างใบอยู่ในช่วง 2.0-3.1 เซนติเมตร ลักษณะช่อดอกมี 2 แบบ คือ ช่อกลุ่ม จำนวน 8 accessions และ ช่อเดี่ยว จำนวน 40 accessions และพบว่า มีจำนวน 5 accessions ที่มีช่อดอกทั้งสองแบบ สีกลีบดอก มีสีไล่ระดับจากสีขาวไปม่วง 5 ระดับ มีลักษณะทนทานต่อโรคราน้ำค้างในสภาพการเกิดโรคตามธรรมชาติ จำนวน 10 accessions ได้แก่ OC015, OC142, OC145, OC145-A, OC145-C, OC145-D, OC153, OC159, OC161 และ OC161-A เชื้อพันธุกรรมทั้ง 10 accessions มีปริมาณสารเบต้าแคโรทีน คลอโรฟิลล์ เอ และคลอโรฟิลล์ บี เฉลี่ยในช่วง 2.322-3.047  8.408-11.564 และ 2.588-3.819 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัมน้ำหนักสด ตามลำดับ จากนั้นทำการคัดเลือกโหระพาที่เป็นโรคราน้ำค้างแต่รักษาและฟื้นตัวให้อยู่รอดได้ จำนวน 13 accessions นำมาปลูกในสภาพโรงเรือนและภายนอกโรงเรือนเพื่อเปรียบเทียบปริมาณสารสำคัญ พบว่า มีปริมาณสารเบต้าแคโรทีน คลอโรฟิลล์ เอ และคลอโรฟิลล์ บี เฉลี่ยในช่วง 1.814-2.253  7.419-8.76 และ 2.738-2.974 มิลลิกรัมต่อ 100 กรัมน้ำหนักสด ตามลำดับ และคัดเลือกเชื้อพันธุกรรมโหระพาได้ 2 accessions ที่ปลูกในสภาพโรงเรือนและภายนอกโรงเรือน พบว่า ปริมาณสารเบต้าแคโรทีน คลอโรฟิลล์ เอ และคลอโรฟิลล์ บี ไม่แตกต่างกัน คือ OC058 และ OC07