ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ สารประกอบฟีนอลิก และความพึงพอใจของผู้บริโภคต่อเครื่องดื่มสมุนไพรย่านางแดง (Bauhinia strychinifolia Craib.) แบบสเตอริไลซ์
คำสำคัญ:
ย่านางแดง, ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ, สารประกอบฟีนอลิก, ความพึงพอใจของผู้บริโภคบทคัดย่อ
ย่านางแดง (Bauhinia strychinifolia Craib.) เป็นพืชสมุนไพรที่มีรายงานการศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา รวมถึงสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพที่หลากหลาย และส่งผลดีต่อร่างกายมนุษย์ การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาเครื่องดื่มสมุนไพรย่านางแดงบรรจุขวดแบบสเตอริไลซ์ และทดสอบคุณสมบัติทางชีวภาพ สารประกอบฟีนอลิกรวม ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และคุณภาพทางประสาทสัมผัสของผู้บริโภคที่มีต่อเครื่องดื่ม ได้ปรับรสชาติเครื่องดื่มสมุนไพรดังกล่าวด้วยหญ้าหวานชนิดผงแบ่งออกเป็น 3 สูตร ดังนี้คือ รสธรรมชาติ รสหวานน้อย และรสหวาน โดยทดสอบคุณสมบัติทางชีวภาพและทางเคมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และคุณภาพทางประสาทสัมผัสของผู้บริโภคที่มีต่อเครื่องดื่ม ผลการศึกษาพบว่าเครื่องดื่มสมุนไพรย่านางแดงทั้ง 3 สูตร มีปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวมต่อมิลลิลิตรตัวอย่างเท่ากับ 1.61, 1.52 และ 1.39 มิลลิกรัมแกลลิคต่อมิลลิลิตร และเมื่อพิจารณาต่อ 1 หน่วยบริโภค (180 มิลลิลิตร) พบว่ามีค่าเท่ากับ 289.8, 273.6 และ 250.2 มิลลิกรัมแกล ลิคต่อหน่อยบริโภค ตามลำดับ อีกทั้งยังมีมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระต่อ 1 หน่วยบริโภค เท่ากับ 13,950, 16,972 และ 18,819 ไมโครโมลาร์โทร ล๊อกซ์ต่อหน่อยบริโภค จากการทดสอบการชิมใช้สเกลแบบ 7 ระดับคะแนนในอาสาสมัครสุขภาพดีจำนวน 60 คน พบว่าผู้เข้าร่วมทดสอบมีความพึงพอใจเครื่องดื่มรสธรรมชาติมากที่สุด รองลงมาคือ รสหวานน้อย และ รสหวาน ซึ่งมีค่าเท่ากับ 5.68, 5.11 และ 4.81 ตามลำดับ
References
พรพิมล ตั้งเจียวลี้, นันทพงศ์ ขำทอง และ ธีรทัศน์ สุดสาย. 2561. การประเมินฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและความเป็นพิษเฉียบพลันของต้นย่านางแดง. Rangsit Graduate Research Conference: RGRC 13: 3122-3130.
นฤมล น้อยหวาน และ ศศิธร จันทนวรางกูร. 2550. ผลกระทบของการแปรรูปต่อคุณสมบัติการต้านออกซิเดชันในบัวบก. หน้า 681-688. การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 45: สาขาส่งเสริมการเกษตรและคหกรรมศาสตร์ สาขาอุตสาหกรรมเกษตร. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.
วิโรจน์ เลิศพงศ์พิพัฒน์ และดาริกา ไชยคุณ. 2554. การศึกษาเปรียบเทียบประสิทธิผลในการเพิ่มระดับเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรสในกระแสเลือดระหว่างสมุนไพรรางจืดและย่านางแดงในกลุ่มเกษตรกร. สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 ขอนแก่น, 18(3): 49-58.
วิลาสินี หิรัญพานิช ซาโตะ. 2560. การทดสอบฤทธิ์ของสารสกัดน้ำจากใบย่านางแดงในการยับยั้งเอนไซม์แซนทีนออกซิเดสและฤทธิ์ลดระดับกรดยูริกในเลือดของหนูทดลองที่ถูกเหนี่ยวนำให้เกิดภาวะเกาต์โดยการให้สารออกโซเนท. สำนักงานบริหารกองทุนภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข, กรุงเทพหมานคร. 180 หน้า.
อธิป สกุลเผือก. 2562. อนุมูลอิสระและสารต้านอนุมูลอิสระ ศูนย์การศึกษาต่อเนื่องทางเภสัช. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล https://ccpe.pharmacycouncil.org. (3 มีนาคม 2562).
Ahmed, S., A. Jubair, M.A. Hossain, M.M. Hossain, M.S. Azam and M. Biswas. 2021. Free radical-scavenging capacity and HPLC-DAD screening of phenolic compounds from pulp and seed of Syzygium claviflorum fruit. Journal of Agriculture and Food Research 6: 1-7.
Brand-Williams, W., M.E. Cuvelier and C.L.W.T. Berset. 1995. Use of a free radical method to evaluate antioxidant activity. LWT-Food Science and Technology 28: 25-30.
Bunluepuech, K., W. Chatchai, F. Madaka and S. Tewtrakul. 2013. Anti-HIV-1 integrase and anti-allergic activities of Bauhinia strychnifolia. Songklanakarin Journal of Science Technology. 35(6): 659–664.
Butkhup, L. 2012. Dietary polyphenols and their biological effects. Journal of Science and Technology Mahasarakham University 30: 443-455.
Castaneda-Saucedo, M.C., J.P. Ramirez-Anaya, E. Tapia-Campos and E.G. Diaz-Ochoa. 2020. Comparison of total phenolic content and antioxidant activity of herbal infusions with add Stevia reabaudiana Bertoni. Food Science Technology 40(1): 117-123.
Chamchan, R., S. Charoenkiatkul, P. Thiyajai, W. Suwaneatatna, U. Suttisansanee, W. Srichamnong and N. On-nom. 2019. Development of dried chili paste with added indigenous herbs from conserved area of plant genetic conservation at Kanchanaburi province. Walailak Journal of Science and Technology 16(5): 361-368.
Das, M., S.M.B. Asdaq, M. Saifulla Khan, S. Singirikonda, A.S. Alamri, W.F. Alsanie, M. Alhomrani, S. Nagaraja and K.N. Venugopala. 2022. Phytochemical analysis, estimation of quercetin, and in vitro anti-diabetic potential of stevia leaves samples procured from two geographical origins. International Journal of Experimental Botany (Phyton) 91(10): 2349-2365.
El-Anany, A.M. and R.F. Ali. 2013. Biochemical and histopathological effects of administration various levels of Pomposia (Syzygium cumini) fruit juice as natural antioxidant on rat health. The Journal of Food Science and Technology 50: 487–495.
Itharat, A., S. Sayompark, P. Hansakul and B. Dechayont. 2016. In vitro antioxidant activities of extracts of Bauhinia strychnifolia stems and leaves: comparison with activities in green tea extracts. Medicinal and Aromatic Plants. 5: 1–7.
Kosanic, M., N. Petrovic and T. Stanojkovic. 2020. Bioactive propoties of Clitocybe geotropa and Clitocybe nebularis. Journal of Food Measurement and Characterization 14: 1046-1053.
Kraithep, S. 2017. Antioxidant and antimicrobial activity of Bauhinia strychnifolia Craib stem extract against oral pathogens. Royal Thai Army Medical Journal 70(2): 73-79.
Luengthong, N., C. Lin, V. Muangman and S. Wongyai. 2016. Preliminary study of the effect of Bauhinia strychnifolia Craib. on blood alcohol levels in healthy volunteers. African Journal of Traditional, Complementary and Alternative Medicines 12(2): 177–188.
Noonong, K., K. Pranweerapaiboon, K. Chaithirayanon, K. Surayarn, P. Ditracha, N. Changklungmoa, P. Kueakhai, P. Hiransai and K. Bunluepuech. 2022. Antidiabetic potential of Lysiphyllum strychnifolium (Craib) A. Schmitz compounds in human intestinal epithelial Caco-2 cells and molecular docking-based approaches. BMC Complementary Medicine and Therapies 22: 235-240.
Peres-Ramirez, I.F., E. Castano-Tostado, J.A. Ramirez-de Leon, N.E. Rocha-Guzman and R. Reynoso-Camacho. 2015. Effect of stevia and citric acid on the stability of phenolic compounds and in vitro antioxidant and antidiabetic capacity of roselle (Hibiscua sabdariffa L.) beverage. Food Chemistry 172: 885-892
Sangta, J., M. Wongkaew, T. Tangpao, P. Withee, S. Haituk, C. Arjin, K. Sringarm, S. Hongsibsong, K. Sutan, T. Pusadee, S.R. Sommano and R. Cheewangkoon. 2021. Recovery of phenolic fraction from arabica coffee pulp and its antifungal application. Plants 10: 1422.
Sato, V.H., S. Chewchinda and N. Nuamnaichati. 2019. Pharmacological mechanisms of the water leaves extract of Lysiphyllum strychnifolium for its anti-inflammatory and anti-hyperuricemic actions for gout treatment. Pharmacognosy Magazine 15: 98–106.
Sayompark, S., A. Itharat and P. Hansakul. 2013. Comparative study of antioxidant activities and total phenolic content of Bauhinia strychnifolia leaves extracts. Mahidol university. Bangkok. 128p.
Sukprasert, S., K. Pansuksan, and K. Sriyakul. 2020. Lysiphyllum strychnifolium (Craib) A. Schmitz extract, a novel neuraminidase inhibitor of avian influenza virus subtype H5N1. The Journal of Herbal Medicine 20: doi.org/10.1016/j.hermed.2020.100330.
Sukprasert, S., R. Deenonpoe, T. Yimsoo, W. Yingmema, S. Prasopdee, A. Krajang, N. Kornthong, J. Pattaraarchachai and S. Daduang. 2021. Antidote activity and protective effects of Lysiphyllum strychnifolium (Craib) A. Schmitz extract against organophosphate pesticide in omethoate-treated rats. Journal of Traditional and Complementary Medicine 11: 189–196.
Sytar, O., A. Borankulova, Y. Shevchenko, A. Wendt and I. Smetanska. 2015. Antoxidant activity and phenolics composition in Stevia rebaudiana plants of different orgin. Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences 16(3): 221-224.
Urías-Orona, V. and G. Niño-Medina. 2019. Changes in phenolics and antioxidant capacity during short storage of ready-to-drink green tea (Camellia sinensis) beverage at commercial conditions. Bragantia Campinas 78(1): 141-145.
Yuenyongsawad, S., K. Bunluepuech, C. Wattanapiromsakul and S. Tewtrakul. 2013. Anti-cancer activity of compounds from Bauhinia strychnifolia stem. Journal of Ethnopharmacology 150: 765–769.